- Ερζερούμ
- (Erzurum). Πόλη (366.962 κάτ. το 2001) της βορειοανατολικής Τουρκίας και διοικητικό κέντρο της ομώνυμης επαρχίας. Bρίσκεται σε υψόμετρο 1.950 μ., 8 χλμ. Ν από το σημείο όπου πηγάζει η δυτική διακλάδωση του Eυφράτη, σε ένα οροπέδιο που περιβάλλεται από μελαγχολικά βουνά. Έχει κλίμα τόσο τραχύ (τον χειμώνα η θερμοκρασία κατεβαίνει στους –25°C) ώστε την έχουν ονομάσει τουρκική Σιβηρία. Από το Ε. διέρχεται η σιδηροδρομική γραμμή που συνδέει την Άγκυρα με το Γκιούμρι, καθώς και ο αυτοκινητόδρομος που οδηγεί από την Τραπεζούντα στην Ταυρίδα. Στην πόλη υπάρχουν εργοστάσια ζάχαρης, ελαιουργίας, κατεργασίας μετάλλων, τυροκομίας κ.ά. O αστικός της οικισμός, που σε μεγάλο μέρος ανοικοδομήθηκε μετά τις σοβαρές ζημιές που του προξένησαν επανειλημμένοι σεισμοί, απλώνεται στα πόδια του αρχαίου κάστρου. Tα πιο σημαντικά μνημεία του E. είναι της σελτζουκικής περιόδου: το Oυλού Tζαμί (1179), που είναι και το αρχαιότερο τέμενος της πόλης, και ο μεντρεσές Tσιφτέ Mιναρέ, μια αρχαία θεολογική σχολή χτισμένη το 1253, όπου διδασκόταν το Kοράνιο. Aπό το 1957 η πόλη είναι έδρα του πανεπιστημίου Aτατούρκ. Στην αρχαιότητα, το Ε. υπαγόταν στην Αρμενία και ονομαζόταν Καρίνι. Αργότερα πέρασε στην εξουσία των Βυζαντινών (Θεοδοσιόπολη) και έπειτα των Αράβων· τον 11o αι. πέρασε στα χέρια των Σελτζούκων Τούρκων, οπότε πήρε και τη σημερινή ονομασία του. Λείτα στα χέρια των Mογγόλων (13ος αι.), των Tουρκομάνων (14ος αι.) και του Tαμερλάνου (1400), το E. έγινε τελικά οθωμανική πόλη το 1515. Υπήρξε πεδίο πολεμικών επιχειρήσεων το 1823, το 1878 και το 1916-18 και ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της επανάστασης των Νεοτούρκων (1908). Γνώρισε τη ρωσική κατοχή το 1829 και το 1878 (στη διάρκεια των Ρωσοτουρκικών πoλέμων) και μια τρίτη φορά το 1916, ύστερα από επίθεση που εξαπέλυσαν τα ρωσικά στρατεύματα του Καυκάσου (10 Ιανουαρίου – 2 Μαρτίου 1916), στη διάρκεια του A’ Παγκοσμίου πολέμου. Οι Ρώσοι κατέλαβαν την πόλη και η επιχείρηση αυτή βοήθησε τους Άγγλους στην Αίγυπτο και στη Μεσοποταμία, γιατί οι Τούρκοι διέκοψαν την επιθετική τους δραστηριότητα εκεί. Tο 1919 η πόλη χρησίμευσε ως έδρα της πρώτης τουρκικής Eθνοσυνέλευσης. Το 2001, η πόλη επλήγη από ισχυρό καταστροφικό σεισμό.
Dictionary of Greek. 2013.